MỹTừ sau song sắt, siêu lừa Anna Sorokin vẫn định làm giàu bằng cách bán câu chuyện đời tư để làm kịch bản phim.
Sorokin, 29 tuổi, lĩnh án vào năm 2019 khi giả danh người thừa kế Đức giàu có để lừa ngân hàng và khách sạn chi trả cho lối sống xa hoa. Vào tù, cô ta đồng ý bán chuyện đời tư cho Netflix, nền tảng chuyên phát trực tuyến chương trình truyền hình, để dựng thành phim.
Anna Sorokin bị phạt tù vào tháng 9/2019. Ảnh: AP.
Tuy nhiên, ý định hưởng lợi từ tiếng tăm tội phạm của Sorokin lập tức bị dập tắt khi số tiền 140.000 USD cô ta nhận được từ Netflix bị bang New York đóng băng. Động thái của nhà chức trách giúp hai trong số nhiều nạn nhân của Sorokin có thể đệ đơn xin lấy lại phần nào số tiền bị lừa.
Căn cứ đằng sau hành động của bang New York là chế định pháp luật có tên gọi chung là Luật "Con trai của Sam", vốn được đặt ra để ngăn tội phạm hưởng lợi từ "tiếng tăm" chúng có được sau khi gây án (thường bằng cách bán chuyện đời tư để viết sách hoặc dựng phim).
Theo đó, chế định "Con trai của Sam" cho phép nhà chức trách tịch thu khoản tiền có nguồn gốc từ hợp đồng bán sách, kịch bản phim, hoặc phỏng vấn báo chí... để bồi thường cho nạn nhân. Chế định này khác với việc tịch thu tài sản trực tiếp do phạm tội mà có.
Chế định "Con trai của Sam" ra đời sau khi tên sát nhân hàng loạt David Berkowitz thực hiện 8 vụ tấn công bằng súng tại bang New York trong năm 1976-1977, làm 6 người chết và 7 người bị thương. Sau khi bị bắt, Berkowitz được các phương tiện truyền thông đưa tin nhiều đến nỗi có tin đồn hắn có thể bán chuyện đời tư cho nhà văn hoặc nhà làm phim.
Dù kẻ sát nhân phủ nhận, nhà làm luật bang New York vẫn đề phòng và mau chóng thông qua đạo luật "Con trai của Sam" đầu tiên ở Mỹ vào năm 1977. Cái tên "Con trai của Sam" xuất phát từ biệt hiệu tự xưng của Berkowitz trong lá thư khiêu khích cảnh sát. Sam là tên người hàng xóm có con chó bị Berkowitz cho là quỷ đội lốt sai khiến gây án.
Sau New York, các bang khác cũng lần lượt thông qua luật "Con trai của Sam" từ sau năm 1977. Hiện, 45 bang và chính quyền liên bang đều có đạo luật tương tự, theo Freedom Forum Institute.
Tuy có mục đích ngăn tội phạm hưởng lợi, chế định "Con trai của Sam" vẫn bị một số người cho là xâm phạm vào quyền tự do ngôn luận. Theo các nhà phê bình, chế định này còn loại bỏ động cơ tài chính thúc đẩy tội phạm kể lại quá trình gây án, trong khi việc này có lợi ích thiết yếu đối với người dân trong một số trường hợp, như vụ bê bối Watergate liên quan tổng thống Richard Nixon.
Cũng vì lý do này, sau 14 năm có hiệu lực, đạo luật "Con trai của Sam" của New York đã bị tòa tối cao liên bang bãi bỏ trong vụ kiện liên quan tới cuốn sách về cuộc đời thành viên mafia vào năm 1991.
Trong phán quyết, tòa tối cao đồng ý rằng nhà nước cần bảo đảm nạn nhân được bồi thường đích đáng, nhưng quy định của bang New York khi ấy không đảm bảo quyền tự do ngôn luận khi chỉ áp dụng với một chủ đề nhất định (nội dung về tội phạm) mà không áp dụng với các chủ đề khác. Định nghĩa "người bị kết án" cũng chưa chặt chẽ và bao trùm cả những tác giả thừa nhận hành vi phạm tội trong tác phẩm, bất kể họ có bị kết án trên thực tế hay không.
Sau phán quyết trên, nhiều bang đã sửa đổi luật cho phù hợp. Năm 2001, New York sau nhiều lần sửa đổi cũng thông qua luật mới cho phép nhà chức trách đóng băng bất cứ khoản tiền nào lớn hơn 10.000 USD thuộc sở hữu của người bị kết án về tội nghiêm trọng, bất kể tiền này có do phạm tội mà có hay không. Đồng thời, nạn nhân sẽ được thông báo và có quyền khởi kiện dân sự để đòi bồi thường.
Tới nay, đạo luật "Con trai của Sam" sửa đổi năm 2001 của bang New York vẫn có hiệu lực pháp luật. Trong vòng 20 năm qua, nhà chức trách bang này đã ra gần 550 lệnh ngăn chặn, số tiền lớn nhất thu được trong một năm tài khóa là khoảng 10,4 triệu USD trong năm 2015-2016.
David Berkowitz (phải), sát nhân hàng loạt làm nảy sinh chế định "Con trai của Sam". Ảnh: The New York Times.
Dù sống ở bang không có luật "Con trai của Sam", nạn nhân và gia đình ở Mỹ vẫn có thể khởi kiện dân sự đòi bồi thường để ngăn người phạm tội hoặc người bị cáo buộc phạm tội hưởng lợi từ hành vi gây án.
Ví dụ, sau khi O. J. Simpson được tòa hình sự tuyên trắng án trong cái chết năm 1994 của cô gái Ron Goldman, gia đình Goldman khởi kiện dân sự và được tuyên thắng kiện hơn 30 triệu USD. Sau đó, khi Simpson xuất bản cuốn sách về vụ án, tòa đã trao quyền cuốn sách cho gia đình người chết để thỏa mãn phán quyết dân sự.
Trong các vụ án hình sự được nhiều người quan tâm hoặc vụ án có liên quan mật thiết với an ninh quốc gia, điều khoản có tính chất "Con trai của Sam" từng được đưa vào thỏa thuận nhận tội. Theo đó, mọi lợi nhuận từ hợp đồng sách hoặc phim về sự việc sẽ được chuyển cho Ngân khố Mỹ.
Quốc Đạt (Theo Wall Street Journal, New York Times)
Click help me: new action movies 2016 - new horror movies 2016 - new sci fi movies 2016 - new comedy movies 2016 - new martial arts movies - new drama movies - new adventure movies - new romance movies 2016
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét